Βιβλιοκριτική για τη νουβέλα "ίμενζεε" του Τέοντορ Στορµ | Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Συγγραφέας: Τέοντορ Στορµ

Έτος έκδοσης: 2020

Σελ.: 88

Εκδόσεις: Λέμβος

Πονάει η αγάπη όταν παραμένει ανείπωτη; Φυσικά και πονάει. Το τέλος της μοιάζει προκαθορισμένο. Μελαγχολία, απομόνωση, επιβλητική σιωπή και απέραντη μοναξιά. Μα όταν η εικόνα της κρύβει μια βαθύτερη αιτία ύπαρξης, τη διατήρηση της ίδιας της αγάπης, ακόμα και την προστασία της από τη φθορά και την προδοσία, τότε είναι καταδικασμένη να ανέχεται, να υπομένει το βασανιστήριο της απόστασης, να εγκαταλείπει μπρος στην διεκδίκηση του πόθου και να αφήνεται έρημη στη λησμονιά του χρόνου, που όχι, δεν είναι φιλεύσπλαχνος, δε χαρίζει την ψυχική λύτρωση και δεν απελευθερώνει. Γαληνεύει απλώς τον πόνο του και του κρατά συντροφιά ως το τέλος της ζωής, αυτής που δεν πρόλαβε να ζήσει.

Ο Γερμανός ποιητής και συγγραφέας του 19ου αιώνα Τέοντορ Στορμ, με το γνωστό λιτό αλλά και διεισδυτικό τρόπο της γραφής του, με τη βαθιά ρομαντικότητα που τον διέπει, μας προσφέρει μια υπέροχη, αν και μελαγχολική, ιστορία αγάπης στη νουβέλα του με τίτλο «ίμενζεε», η οποία κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις «Λέμβος» σε μετάφραση Ηλία Τριανταφύλλου.

Ποιητικός ο τρόπος γραφής του, αρκετά συμβολικό το ύφος του, πλημμυρίζει από εικόνες, μυρωδιές, χρώματα και βαθύτερα συναισθήματα.

Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας Ράινχαρντ ερωτεύεται την μικρή Ελίζαμπεθ. Όμως ο χρόνος δεν είναι σύμμαχός του. Η φυγή του για σπουδές, η απόμακρη στάση του, η εσωστρέφεια και η δειλία του, ίσως κι η ανασφάλειά του για την αγάπη εκείνης τον φέρνουν προ τετελεσμένου γεγονότος. Η Ελίζαμπεθ, παρότι νιώθει κι η ίδια έντονα συναισθήματα για εκείνον, θα κουραστεί να περιμένει. Ενδίδει στις επανειλημμένες προτάσεις του φίλου του Ράινχαρντ, Έριχ, καταδικάζοντας την αγάπη της σε απομόνωση. Κι ο ανεκπλήρωτος πόθος μένει για πάντα αγιάτρευτος, βουβός και θλιβερός.

Πώς θα αντιδράσει ο Ράινχαρντ όταν μαθαίνει τη σχέση του φίλου του με την Ελίζαμπεθ; Ποια είναι η αντίδραση της Ελίζαμπεθ όταν τον συναντά και πάλι μετά από χρόνια; Ποια θα είναι η κατάληξη της αγάπης τους;

Υπέροχη ρεαλιστική αφήγηση, ποιητική συνάμα, απόλυτα περιγραφική, που ξυπνά το πάθος και διεγείρει το συναίσθημα στον αναγνώστη, καθώς μέσα από την ιστορία αυτή της νεανικής αγάπης συμπάσχει, αγωνιά και θλίβεται μαζί με τους πρωταγωνιστές της. Το βαθύτερο νόημα της ιστορίας, ωστόσο, είναι σαφές. Η αληθινή αγάπη δεν πεθαίνει ποτέ, δεν τίθεται στο περιθώριο και δε δαμάζεται. Απλά βρίσκει τον τρόπο να πορεύεται παράλληλα, ακόμα κι όταν η πορεία αυτή είναι τραχιά και δύσβατη.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

Το Ίμενζεε είναι ένα από τα πρώτα κείμενα του Τ. Στορμ με φανερές ακόμα τις επιδράσεις από το κίνημα του ύστερου ρομαντισμού. Πρόκειται για το έργο που έκανε ευρύτερα γνωστό το όνομα του συγγραφέα τόσο στη χώρα του όσο και στον αγγλόφωνο χώρο.

Η δομή της νουβέλας, που υιοθετεί λυρικά χαρακτηριστικά, και ο πυκνός συμβολισμός που διατρέχει τις εικόνες της ιστορίας τοποθετούν το έργο στα εξέχοντα δείγματα του λεγόμενου ποιητικού ρεαλισμού.

Η αναπόληση της νιότης κι ο ανεκπλήρωτος έρωτας είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο ο συγγραφέας σχολιάζει τον τρόπο που η γερμανική κοινωνία αλλάζει στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και ο τρόπος που το επιτυγχάνει τον τοποθετούν στους συνεχιστές της παράδοσης του Γκαίτε, λίγο πριν την εμφάνιση του Τόμας Μαν ο οποίος εμπνέεται από εδώ το δικό του Τόνιο Κρέγκερ.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα Τέοντορ Στορμ:

Ο Τέοντορ Στορμ γεννήθηκε το 1817 στο Χούσουμ, στο σημερινό γερμανικό κρατίδιο του Σλέσβιχ-Χολστάιν, που τότε τελούσε υπό την κατοχή της Δανίας. Σπούδασε νομικά και άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου, ενώ μετά το 1864 διατέλεσε και ειρηνοδίκης στη γενέτειρά του, όπου και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Έγραψε και δημοσίευσε τα πρώτα του ποιήματα ήδη στην περίοδο της εφηβείας, επηρεασμένος από το κίνημα του ρομαντισμού. Συνδέθηκε φιλικά με τον Ιβάν Τουργκένιεφ, με τον οποίο αντάλλασσαν επιστολές για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το έργο του περιλαμβάνει πλήθος ποιήματα, νουβέλες, ακόμα και παραμύθια. Tο λιτό ύφος στη γραφή και η υπαινικτική προσέγγιση στο συναίσθημα τον κατατάσσουν –μαζί με τον Τόμας Μαν, τον Τέοντορ Φοντάνε και τον Γκότφριντ Κέλερ– στους επιφανέστερους εκπροσώπους του λεγόμενου αστικού (ή ποιητικού) ρεαλισμού. Το διασημότερο έργο του Der Schimmelreiter (Ο καβαλάρης με το άσπρο άλογο) έμελλε να είναι και το τελευταίο του, το 1888. Πολλά από τα βιβλία του αποτέλεσαν βάση για επιτυχημένες κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές στην Γερμανία μέχρι και πρόσφατα.