Τρίτη 7 Ιουνίου 2022

Στέλλα Πετρίδου | Συνέντευξη τεσσαρακοστή τρίτη (Σαλαμινίων Βήμα)


Εφημερίδα «salaminionvima.gr»
Κυριακή, 20-03-2022
Δημοσιευμένη εδώ
Αρχισυντάκτης ο: Μάριος Καρακατσάνης



Ποιο είναι το πρώτο βιβλίο που διάβασες και θυμάσαι ως παιδί;

Παιδί διάβαζα συνήθως κλασσικά παραμύθια. Θα έλεγα, ωστόσο, πως αυτό που μου αποτυπώθηκε στη μνήμη ως το πλέον αγαπημένο και διαχρονικό βιβλίο είναι «Ο μικρός πρίγκιπας» του Αντουάν Ντε Σαιντ-Εξυπερύ.

Ποια είναι η πιο παλιά ιστορία που έχεις γράψει και την θυμάσαι ακόμα;

Η ιστορία που έγραψα για το χαμό του πρώτου μου σκύλου. Τη θυμάμαι αυτούσια, γιατί γράφηκε σε μορφή ποιήματος και, φυσικά, γιατί ήταν αληθινή.

Ήθελες από μικρή να γίνεις συγγραφέας; Και αν ναι τι σε εμπόδισε από το να ξεκινήσεις αμέσως μετά το σχολείο για παράδειγμα, τη συγγραφή βιβλίων;

Η αλήθεια είναι ότι στα δεκαοκτώ μου είχα έτοιμη προς έκδοση την πρώτη μου ποιητική συλλογή. Θυμάμαι, την είχα σε χειρόγραφη μορφή. Κι έτσι όπως την κρατούσα στα χέρια μου, χωρίς κανένα αντίγραφο αυτής, την πήγα στον πρώτο εκδοτικό οίκο που βρήκα μπροστά μου στην Αθήνα. Παρ’ όλα αυτά, δεν προχώρησε η έκδοσή της, γιατί, δυστυχώς, δεν γνώριζα τότε πως ο δημιουργός οφείλει να είναι και παραγωγός του έργου του ταυτόχρονα. Απογοητευμένη καθώς ένιωσα εκείνη τη στιγμή και μη θέλοντας να επιβαρύνω κι άλλο οικονομικά τους γονείς μου για ένα τόσο προσωπικό πόθο δικό μου, ανέβαλα την εκπλήρωση του ονείρου μου αυτού για το μακρινό μέλλον.

Πώς ένιωσες όταν εκδόθηκε το πρώτο σου βιβλίο βλέποντας ουσιαστικά τις σκέψεις σου να αποκτούν υπόσταση και μάλιστα κρατώντας τις στα χέρια σου;

Άργησα να προβώ στην έκδοση του πρώτου μου βιβλίου, καθώς άλλες ανάγκες μου, οικογενειακές και προσωπικές, είχαν προτεραιότητα για μένα τα προηγούμενα χρόνια. Όταν, όμως, εκδόθηκε τελικά το πρώτο μου βιβλίο και το κράτησα για πρώτη φορά στα χέρια μου, τότε ένιωσα απίστευτη συγκίνηση και ρίγος μαζί. Συναισθήματα, δηλαδή, που μόνο ένας δημιουργός που έχει βρεθεί στην ανάλογη θέση με εμένα μπορεί να αισθανθεί και να συμμεριστεί.

Ποιο ήταν το αγαπημένο σου βιβλίο ως έφηβη;

Θα πω «Τα Ποιήματα» του Κώστα Καρυωτάκη, γιατί ήταν ένας από τους αγαπημένους μου ποιητές και γιατί την περίοδο εκείνη μου άρεσε να διαβάζω περισσότερο ποίηση παρά πεζογραφία.

Σε τι σημείο έχεις τον έλεγχο αυτών που συμβαίνουν στην ζωή σου;

Προσπαθώ να έχω τον απόλυτο έλεγχο. Δυστυχώς όμως, δεν τα καταφέρνω σε όλα, καθώς θεωρώ τελικά πως δεν υπάρχει άνθρωπος που μπορεί να ελέγξει τα πάντα στη ζωή του. Κι αυτό γιατί πολύ απλά η ζωή μας είναι απρόβλεπτη τις περισσότερες φορές.

Κάνεις κάτι στο οποίο πιστεύεις ή προσπαθείς να πιστέψεις σε αυτό που κάνεις;

Το να δημιουργώ σημαίνει αυτομάτως ότι πιστεύω στη δύναμη και στην αλήθεια της ψυχής μου.

Θα έκανες κάτι παράνομο για να σώσεις κάποιον που αγαπάς;

Εξαρτάται το πόσο παράνομο θα ήταν αυτό. Αν βέβαια, η παρανομία είχε να κάνει με τη σωτηρία μιας ανθρώπινης ζωής, τότε, ναι, θα το έκανα.

Είσαι αισιόδοξη ως άνθρωπος; Πιστεύεις στα happy ends;

Δε θα με χαρακτήριζα αισιόδοξη σε καμία περίπτωση. Είμαι, όμως, ονειροπόλα κι αυτό με ισορροπεί στη ζωή. Άλλωστε, φαίνεται ξεκάθαρα στο έργο μου ο χαρακτήρας μου, όπως κι η αγωνιώδης προσπάθειά μου σε κάθε ιστορία μου, σκοτεινή ή φωτεινή, να υπάρχει το happy end.

Αν η ζωή είναι τόσο σύντομη, γιατί σπαταλάμε τόσο χρόνο κάνοντας πράγματα που δεν μας αρέσουν και την ίδια στιγμή κάνουμε τόσο λίγα πράγματα που αγαπάμε;

Γιατί κυνηγώντας να γίνουμε κάποιοι άλλοι από αυτό που στην πραγματικότητα είμαστε, χάνουμε στην πορεία του δρόμου μας την ταυτότητά μας. Πολλές φορές ασυναίσθητα και κάποιες άλλες από ανάγκη, για να γίνουμε αρεστοί στους συνανθρώπους μας.

Έχεις κάποια απάντηση σε όσους κατατάσσουν τα βιβλία σε κατηγορίες με επίθετα όπως “ελαφριά” ή “γυναικεία” λογοτεχνία;

Δεν μου αρέσουν οι ταμπέλες και για τον λόγο αυτό ποτέ δε με απασχόλησε ο διαχωρισμός της λογοτεχνίας σε επιμέρους κατηγορίες. Οπότε, όχι, δεν έχω καμία απάντηση να δώσω. Για μένα η λογοτεχνία είναι μία κι ο σκοπός της επίσης ένας και μοναδικός: να αποτελεί τροφή για την ψυχή και το πνεύμα.

Υπάρχει κάποιο βιβλίο που σου άλλαξε τη ζωή;

Το δικό μου το βιβλίο, οπωσδήποτε, και μάλιστα το πρώτο. Στάθηκε η αφορμή για να δω τη ζωή αλλιώς, να την οραματιστώ όπως εγώ θέλω και φυσικά, να την πλάσω όπως εγώ επιδιώκω και μπορώ.

Ποια είναι η πιο περίεργη δουλειά που έχεις κάνει αν φυσικά υπάρχει, πέρα από το συγγραφικό κομμάτι;

Η δουλειά μου, που, καλώς ή κακώς καμία σχέση δεν έχει με το χώρο της λογοτεχνίας. Είμαι λιμενικός στο επάγγελμα, ένα επάγγελμα αρκετά απαιτητικό, στο οποίο, όπως μπορείτε να καταλάβετε, δε χωρά κανενός είδους ρομαντισμός.

Θεωρείς πως θα μπορούσε να συνδυαστεί μια “κλασική” δουλειά με τη συγγραφή βιβλίων;

Νομίζω πως ναι, εφόσον αφήνει περιθώρια ελεύθερου χρόνου στον εκάστοτε δημιουργό για να δημιουργήσει.

Ποιο είναι το μότο ζωής σου;

Αγάπα για να αγαπηθείς.

Θα ήθελες να πεις κάτι στους αναγνώστες που σνομπάρουν και δε διαβάζουν ελληνική λογοτεχνία;

Θα πω το ίδιο που λέω και στα παιδιά μου. Μόνο αν διαβάσει κανείς έργα συγγραφέων του έθνους του, μόνο τότε θα εισβάλει εκατό τοις εκατό στην ψυχή και στη σκέψη του εκάστοτε δημιουργού. Κι αυτό γιατί η διαφορετική κουλτούρα κι ο διαφορετικός τρόπος σκέψης καμιά φορά εμποδίζουν τον αναγνώστη να κάνει απόλυτα δικό του κτήμα την ιστορία με την οποία κάθε φορά έρχεται σε επαφή μέσω της ανάγνωσης και το συναίσθημα που αυτή επιδιώκει να του περάσει εξιστορώντας την.

Χάρτινο βιβλίο, ψηφιακό βιβλίο, ή ένας συνδυασμός τους;

Για μένα χάρτινο, οπωσδήποτε. Θέλω να έχω άμεση επαφή με το αντικείμενο του πόθου μου.

Ηλεκτρονικές, online πωλήσεις και ψηφιακά βιβλιοπωλεία: πόσο μπορούν να σταθούν όλα αυτά στην Ελλάδα, με δεδομένη την κρίση και τη δυσπραγία του αναγνωστικού κοινού;

Νομίζω πλέον πως όλα τείνουν να γίνουν ηλεκτρονικά.

Όταν ο λόγος που κλείνουν οι περισσότερες επιχειρήσεις στη χώρα μας είναι οικονομικός, τότε, δυστυχώς, όλα στο μέλλον θα λειτουργούν με τον τρόπο αυτό. Ηλεκτρονικά. Επομένως και τα βιβλιοπωλεία. Είτε το θέλουμε είτε όχι, θα το συνηθίσουμε κι αυτό από ανάγκη.

Ποιες εμπειρίες του παρελθόντος σε έκαναν να νιώσεις ζωντανή;

Όταν έφερα στον κόσμο τα τρία μου παιδιά. Τότε, ναι. Ένιωσα πραγματικά ζωντανή κι ευλογημένη.

Μπορείς να μάθεις την αλήθεια, αν δεν παλέψεις για αυτήν;

Αυτός είναι ο σκοπός της ζωής μας. Να παλέψουμε για να την κατακτήσουμε. Το αν θα τα καταφέρουμε, φυσικά, είναι άγνωστο. Κι αυτό, γιατί η αλήθεια του ενός είναι διαφορετική από την αλήθεια του άλλου, όπως διαφορετική είναι κι η εικόνα της ευτυχίας. Κι αυτό εύλογα μας μπερδεύει πολλές φορές και μας αποπροσανατολίζει.

Θυμάσαι πόσο στεναχωρημένη ήσουν πριν από 5 χρόνια; Είχε πράγματι τόσο μεγάλη σημασία;

Οι στενοχώριες στη ζωή μας έρχονται για να μας δώσουν κάποια μαθήματα. Πριν πέντε χρόνια, λοιπόν, θυμάμαι πως, ναι, ήμουν στενοχωρημένη, όπως αρκετές φορές για διάφορους λόγους είμαι και τώρα. Δε θυμάμαι, βέβαια, γιατί ήμουν και πόσο ήμουν τότε. Κι ίσως τελικά να μην είχε και πολλή σημασία ο λόγος. Αυτό, όμως, που τελικά έχει ιδιαίτερη σημασία είναι η οποιαδήποτε στενοχώρια μας, μικρή ή μεγάλη, να μας δυναμώνει και να μας παραδειγματίζει για τη συνέχεια.

Ποια ήταν η πιο χρήσιμη συμβουλή που σου έχουν δώσει επάνω στην συγγραφή;

Να είμαι αληθινή. Τίποτα λιγότερο. Τίποτα περισσότερο.

Πες μας ένα βιβλίο που έχεις διαβάσει πολλές φορές (και γιατί).

Το βιβλίο που ετοιμάζω αυτή την περίοδο. Πρόκειται για ένα αρκετά πολυσέλιδο μυθιστόρημα, το οποίο, ομολογουμένως, το έχω διαβάσει αμέτρητες φορές και εξακολουθώ να το διαβάζω ακόμα και τώρα, για να το επιμεληθώ όσο γίνεται καλύτερα.

Υπάρχει κάτι που να θαυμάζεις σε άλλους συγγραφείς και που θα ήθελες να το είχες;

Θα ήθελα να έχω περισσότερο χρόνο για να αφιερώνω στη συγγραφή. Δυστυχώς όμως, δεν έχω. Υπάρχουν, βέβαια, συγγραφείς που διαθέτουν άπλετο χρόνο στο κομμάτι αυτό, μιας και αφιερώνονται αποκλειστικά στη συγγραφή. Εννοείται πως αυτούς τους συγγραφείς τους θαυμάζω πολύ, γιατί είναι αυτοί που μπόρεσαν ή στάθηκαν τυχεροί στη ζωή τους να κάνουν το πάθος τους επάγγελμα.

Ποιο είναι το βιβλίο για το οποίο αισθάνεσαι ένοχη που για οποιοδήποτε λόγο ως τώρα δεν έχεις καταφέρει ακόμα να διαβάσεις;

Το μυθιστόρημα μιας φίλης μου συγγραφέως που, ενώ το αγόρασα από το καλοκαίρι του 2020, δεν βρήκα το χρόνο ακόμα για να το διαβάσω.

Θεωρείς πως ένας νόμος που έχει ξεπεραστεί για τα πλαίσια μιας σύγχρονης κοινωνίας πρέπει να αλλάζει;

Εννοείται πως ναι, αν και πολλές φορές δε συμβαίνει αυτό.

Αυτό που χρειάζεται ο κόσμος είναι περισσότερους σταθερούς ή ιδεαλιστές πολίτες;

Σε έναν κόσμο όπου τίποτα δε μένει σταθερό, ο σταθερός πολίτης δεν έχει θέση σ’ αυτόν. Θεωρώ, λοιπόν, πως ο ιδεαλιστής είναι εκείνος που αντιλαμβάνεται πλήρως τις διαρκείς αλλαγές της κοινωνίας στην οποία αποτελεί μέλος κι αυτός που η κοινωνία χρειάζεται με τη σειρά της απαραιτήτως για να αξιοποιήσει τις όποιες ιδέες του και να τις κάνει επιτυχώς και με τον πλέον κατάλληλο τρόπο πράξη για το καλό της, για την πρόοδό της και την αρμονική της εξέλιξη.

Υπάρχει κάποιο ασυνήθιστο πάθος ή χόμπι που έχεις και θα ήθελες να το μοιραστείς μαζί μας;

Εκτός από το να δημιουργώ, όχι, δεν έχω κάποιο άλλο πάθος ή χόμπι.

Υπάρχει ιδανική στιγμή για να γράψει κάποιος;

Τη στιγμή ακριβώς που του έρχεται η έμπνευση.

Όταν σε κρίνουν άδικα για κάτι που δεν έχεις κάνει, αισθάνεσαι κάποιας μορφής ενοχή;

Ενοχή, όχι, δε θα το έλεγα. Εκνευρισμό αισθάνομαι, θλίψη πολλές φορές, αγανάκτηση και, όταν αυτό γίνεται επανειλημμένως, απέχθεια.

Ποια ήταν η πιο παράξενη ή πιο αμήχανη συνάντηση με συγγραφέα που είχες;

Σε παρουσίαση βιβλίου μου, όταν συνάντησα έναν συγγραφέα στα ξαφνικά, ενώ δεν ήμουν σίγουρη αν τον είχα προσκαλέσει η ίδια ή είχε έρθει από μόνος του.

Το «φτυάρι» είναι για το «σκάβω» ότι το «μαχαίρι» για το…;

Το ένα για το «σκάβω» και το άλλο για το «κόβω», αν και δε με βρίσκει αρκετές φορές σύμφωνη, κυρίως όταν δεν χρησιμοποιείται συνειδητά και με υπευθυνότητα μια τέτοια τακτική.

Εάν μπορούσες να καλέσεις σε δείπνο οποιονδήποτε συγγραφέα, νεκρό ή ζωντανό, ποιος θα ήταν και τι θα του σέρβιρες;

Τη Σαπφώ και θα της σερβίριζα ένα δικό μου λυρικό ποίημα με την προσδοκία να της αρέσει.

Εάν μπορούσες να έχεις κάποια υπερδύναμη, ποια θα ήταν;

Να έχω φτερά για να πετάξω ψηλά, ως τα πιο τρελά κι ανεκπλήρωτα όνειρά μου.

Αν τύχει και γραφτεί ένα άδικο άρθρο για εσένα και τα έργα σου, έχεις περισσότερο την τάση να το ξεχάσεις; να πληγωθείς; ή να αισθανθείς πως θα φάει η μύγα σίδερο και το κουνούπι ατσάλι;

Φυσικά και θα πληγωθώ. Νομίζω, είναι ανθρώπινο αυτό. Επειδή όμως αφιερώνω πάντα αρκετό χρόνο στα έργα μου πριν τα δημοσιεύσω, και τα μελετώ πολλές φορές, ξανά και ξανά, με προσοχή κι υπευθυνότητα, γνωρίζω πολύ καλά εκ των υστέρων, αν το αποτέλεσμά τους έχει κάποια αξία λογοτεχνική ή όχι. Κι επειδή επίσης γνωρίζω πως η οποιαδήποτε κριτική που ασκείται είναι απλά μια υποκειμενική άποψη κάποιου που διάβασε το έργο μου, παρόλο που την αποδέχομαι και την λαμβάνω υπόψιν συνειδητά, ακόμα κι αν δεν την συμμερίζομαι, δεν αφήνω ποτέ τον εαυτό μου να επηρεαστεί αρνητικά και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό, ώστε να με ωθήσει στο μέλλον να σταματήσω να ασχολούμαι με αυτό που με κάνει να αισθάνομαι απόλυτα ζωντανή κι αληθινή.

Θεωρείς πως η χρήση βίας είναι ορισμένες φορές απαραίτητη επειδή δεν είναι πάντοτε εφικτό να πετύχει κανείς αυτό που θέλει σταδιακά, με λογικές μεθόδους;

Ποτέ η χρήση βίας δεν κρίνεται απαραίτητη για να επιτευχθεί κάτι κι όποιος το υποστηρίζει αυτό για μένα θεωρείται αδύναμος χαρακτήρας. Υπάρχουν πολλοί και ποικίλοι τρόποι για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα κάθε φορά, μόνο που για να γίνει αυτό, χρειάζεται απαραίτητα κριτική σκέψη, οργάνωση, προσπάθεια και φυσικά ρίσκο. Αν δεν είναι εφικτή η επιτυχία, όπως λέτε, με λογικές μεθόδους, τότε σημαίνει πως δεν είναι απαραίτητη στη ζωή. Επομένως και πάλι, δεν χρειάζεται να ασκηθεί βία.

Αν ήξερες, ότι όλοι όσοι γνωρίζεις θα πεθάνουν αύριο, ποιον θα επισκεπτόσουν τελευταίο;

Τον πιο δικό μου άνθρωπο για να πορευτούμε μαζί στη μεταθανάτια ζωή.

Τι θα έκανες διαφορετικά, αν γνώριζες ότι κανείς δεν θα σε κρίνει;

Δε νομίζω ότι κάνω κάτι αυτή τη στιγμή υπό το φόβο της κακής κριτικής. Επομένως, δε θα ήθελα να κάνω τίποτα διαφορετικό από αυτά που ήδη κάνω στο παρόν μου.

Πότε ήταν η τελευταία φορά που άκουσες τον χτύπο της καρδιάς σου (από αληθινή συγκίνηση);

Ακριβώς την ώρα που κυκλοφόρησε επίσημα το νέο μου τραγούδι. Ένα νέο πνευματικό μου παιδί ξεκίνησε το ταξίδι της ζωής του αρκετά πρόσφατα κι εύλογο είναι το ξεκίνημά του να μου προκαλεί συγκίνηση ακόμα και τώρα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου