Στέλλα Πετρίδου | δέκατη τέταρτη συνέντευξη (yourbooksnmore.blogspot.com)

Ηλεκτρονικό λογοτεχνικό περιοδικό «Books 'n' more»

Δευτέρα, 15-04-2019

Δημοσιευμένη εδώ

Δημοσιογράφος: Αλίνα Παπαδοπούλου

Ερωτήσεις

* Ποιες είναι οι αναζητήσεις σας στο ποιητικό πεδίο όπως αυτό διαμορφώνεται σήμερα, αρχές του 21ου αιώνα;  Ποια θέματα σας απασχολούν; 

Πρωτίστως γράφω για να αποτυπώσω τα συναισθήματά μου πάνω στο χαρτί. Η ποίηση για μένα λειτουργεί στην ουσία ως ημερολόγιο. Στα περισσότερα ποιήματά μου εξωτερικεύω την αλήθεια μου με τρόπο ξεχωριστό έτσι, ώστε να μην προκαλέσει, να μην παρεξηγηθεί και να μη γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης και χλευασμού από τον αναγνώστη. Γράφω όμως και γενικά για τα συναισθήματα, όπως γι’ αυτά της μοναξιάς, του έρωτα, της ελπίδας, της νίκης, της αποτυχίας, του πόνου. Φυσικά η δημιουργικότητά μου δεν περιορίζεται μόνο σ’ αυτό. Ζω όπως όλοι οι άνθρωποι σε μία κοινωνία που πολιορκείται από άπειρα μικρά και μεγάλα προβλήματα. Και φυσικά αυτά τα προβλήματα δε μπορούν να μην με επηρεάζουν και να μη με ωθούν στο να γράψω γι’ αυτά. Με προβληματίζει έντονα το ζήτημα της σύγχρονης προσφυγιάς. Με προβληματίζει ο πόλεμος, η φτώχεια των ανθρώπων, η κατάρρευση των αξιών, η εκμετάλλευση των πλουσίων, οι άστεγοι, οι ασθενείς και τόσα άλλα.

* Έχετε, συνομήλικοι και ομότεχνοι, κοινά χαρακτηριστικά έκφρασης που  σας ομαδοποιούν και σας διαφοροποιούν από τις προηγούμενες  γενιές Ελλήνων ποιητών;

Θεωρώ πως ναι. Οι σύγχρονοι Έλληνες ποιητές έχουν υιοθετήσει έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης και έκφρασης σε σχέση με τους παλαιότερους ομότεχνούς τους που αυτομάτως τους διαφοροποιεί και τους ξεχωρίζει απ’ αυτούς. Η ελευθερία του λόγου, η εγκατάλειψη της αυστηρής φόρμας του μέτρου και της ρίμας, αλλά και τα θέματα που τους απασχολούν πλέον, καθώς ζουν και βιώνουν μια νέα εποχή με διαφορετικά κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα, είναι η απόδειξη πως η ποίηση έχει προχωρήσει το βήμα της παρακάτω. Επομένως και οι ποιητές της σύγχρονης γενιάς αυτομάτως γίνονται κοινωνοί μιας νέας φόρμας γραφής που συνειδητά ή μη τους ομαδοποιεί και τους ξεχωρίζει από τους προγενέστερους λογοτέχνες.

* Ποια είναι η σχέση σου με τις προηγούμενες αυτές  γενιές ή με την ξένη ποίηση;  Ποιες επιρροές καταγράφεις;  Ποιες επιδράσεις Ελλήνων ή ξένων ποιητών σε χαρακτηρίζουν;

Παρότι θεωρούμαι σύγχρονη ελληνίδα ποιήτρια, δε μπορώ να μη παραδεχθώ πως ο τρόπος γραφής μου στην πλειοψηφία του είναι επηρεασμένος από τις προηγούμενες γενιές ποιητών. Σε μια εποχή που η ποίηση έχει αφήσει στην άκρη το μέτρο και τη ρίμα, κάνοντας πιο ελεύθερο τον τρόπο έκφρασης στους ποιητές, εγώ ως συνεχιστής της ποίησης του Παλαμά και του Γρυπάρη επιμένω στα περισσότερα ποιήματά μου να γράφω έμμετρα και ομοιοκατάληκτα. Κι επειδή μου αρέσει να αποτυπώνω εικόνες και συναισθήματα στο χαρτί δε θα μπορούσα να αγνοήσω τις επιδράσεις που δέχθηκα στον τρόπο γραφής μου διαβάζοντας ποιήματα του Ελύτη και της Σαπφούς.

* Υπάρχει στα ποιήματα σου  διάθεση απόκλισης από το παρελθόν, πρόθεση ανανέωσης της ποιητικής έκφρασης; Πειραματίζεσαι με νέα είδη;

Η διάθεση πάντα υπάρχει. Ανήκω σε μια νέα εποχή στην οποία η ποίηση θέλοντας και μη προσπαθεί να διαφοροποιήσει το ύφος της από τις προηγούμενες γενιές. Έτσι λοιπόν κι εγώ, παρότι υποστηρίζω με σθένος την έμμετρη και ομοιοκατάληκτη ποίηση όπως σας είπα, προσπαθώ να διαφοροποιήσω τον τρόπο έκφρασής μου και να γράψω είτε πιο απλοϊκά είτε πιο αφηρημένα. Φυσικά δεν αντιστέκομαι στην πρόκληση να δοκιμάσω τις δυνάμεις μου γράφοντας ποιήματα και σε ελεύθερο στίχο και να τα δημοσιεύσω άλλοτε σκληραίνοντας το ποιητικό μου ύφος (κυρίως σε ποιήματα που αφορούν φλέγοντα κοινωνικά θέματα, όπως η προσφυγιά) και άλλοτε γράφοντας πιο λυρικά. Ένας ποιητής πρέπει και οφείλει να καταπιάνεται με διάφορα είδη ποιητικής έκφρασης και γι’ αυτό κι εγώ τον τελευταίο καιρό, αφήνοντας στην άκρη τις συνηθισμένες φόρμες ποίησης άρχισα να πειραματίζομαι με κάποιες άλλες φόρμες πιο εξεζητημένες, όπως είναι η ποίηση χαικού και η ποίηση τάνκα.

* Το Ίντερνετ δίνει πλέον  τον χώρο στον κάθε ένα να «δημοσιεύει» ποιήματα του με αποδέκτη ένα ευρύτατο από κάθε άποψη κοινό.  Σε εμπνέει αυτός ο χώρος;   Μπορεί να αναπτύξει τη γραφή σου; 

Χρησιμοποιώ το ίντερνετ με ένα ιδιαίτερο και δικό μου τρόπο που δε θα το θεωρούσα οπωσδήποτε και κατ’ ανάγκη μέσω προβολής του έργου μου. Διαχειρίζομαι ένα προσωπικό μου ιστολόγιο, τις Λυρίδες (lyrides.blogspot.gr), το οποίο θα το χαρακτήριζα ως το προσωπικό μου ημερολόγιο. Γράφω σ’ αυτό όποτε νιώσω την ανάγκη να το κάνω κι όχι καθημερινά. Μέσα σ’ αυτό αποθηκεύω τις στιγμές μου, στις οποίες ανατρέχω όποτε με κυριεύει η νοσταλγία. Το κοινό που θέλει να διαβάσει το έργο μου μπορεί να το κάνει με τον κλασικό τρόπο, διαβάζοντας δηλαδή τα βιβλία μου, τα οποία φυσικά είναι σε έντυπη μορφή. Στο ίντερνετ μπορεί να διαβάσει μόνο αποσπάσματα αυτού και φυσικά να ακούσει τα τραγούδια που συνοδεύουν τις συλλογές μου. Με δυο λόγια θεωρώ πως πρέπει να αξιοποιούμε την τεχνολογία και τα νέα μέσα μαζικής δικτύωσης με μέτρο, καθώς η υπερέκθεση και η υπερπροβολή ενέχει μεγάλο κίνδυνο κλοπής της πνευματικής μας περιουσίας, κακής αντιγραφής, αποστροφής, παρεξήγησης, αλλά και δυσφήμισης από επιτήδειους.

* Πιστεύεις ότι Facebook, Twitter και άλλοι ιστότοποι υποκαθιστούν σήμερα τα «λογοτεχνικά στέκια»  όπου σύχναζαν οι παλαιότεροι; Οι νεότεροι έχετε ανάλογα  «ζωντανά» στέκια συνάντησης;  

Δυστυχώς ναι. Το ίντερνετ γενικά έχει απομονώσει τους ανθρώπους και τους έχει κάνει δέσμιους της ψηφιακής εικόνας και της ψεύτικης πραγματικότητας. Παρόλ’ αυτά οι πραγματικοί φίλοι της λογοτεχνίας, ακόμα και σήμερα, βρίσκουν τον τρόπο και συνεχίζουν τις συνήθειες των παλαιοτέρων οργανώνοντας λογοτεχνικές βραδιές όπου η προσωπική επαφή κι ο ζωντανός λόγος έχουν την τιμητική τους.

* Στην εποχή των Πολυμέσων, Διαμέσων και άλλων εναλλακτικών μέσων έκφρασης του ποιητικού λόγου, απηχούν οι στίχοι του Ρίτσου: «Κάτι μεγάλες, ακατανόητες λέξεις/ μπαίναν στο καθημερινό μας λεξιλόγιο.../ σα νάχαν έρθει ξένοι κατακτητές κ’ εγώ είχα προφτάσει/ να κρυφτώ σε μια κρύπτη μυστική...» Αισθάνεσαι ότι η ποίηση άρχισε επιτέλους να βγαίνει από τη μυστική της κρύπτη;

Μέσα σ’ όλο αυτόν τον κατακλυσμό του ίντερνετ όπου ο καθένας μπορεί να γράφει και να αναρτά ό,τι θέλει κι όπως το θέλει, χαρακτηρίζοντάς το ποίηση, υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που επιμένουν να γράφουν αληθινά, χωρίς να αποσκοπούν στην πληθώρα των λάικς και των εγκωμιαστικών σχολίων. Αυτοί οι άνθρωποι ακόμα κι αν χρησιμοποιούν το ίντερνετ και προβάλουν το έργο τους μέσα απ’ αυτό, λόγω της φυσικής εξέλιξης των πραγμάτων και της ανάπτυξης της τεχνολογίας, επιμένουν ταυτόχρονα να υποστηρίζουν τον κλασικό τρόπο προώθησής του εκδίδοντας βιβλία σε έντυπη μορφή. Το ίντερνετ φυσικά είναι αυτό που τους φέρνει σε μια πρώτη γνωριμία με το αναγνωστικό κοινό, το οποίο δεν είναι μικρό όπως εκτιμάται. Η ποίηση είναι τρόπος έκφρασης των περισσοτέρων κι αυτό φαίνεται από την πληθώρα εκείνων που επιχειρούν να γράψουν και που τολμούν να ξεδιπλωθούν δημοσίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το θετικό του πράγματος είναι ότι επιτέλους ναι, η ποίηση έχει βγει από τη μυστική της κρύπτη και κάνει καθημερινά αισθητή την παρουσία της στους αναγνώστες, ακόμη κι αν αυτοί είναι απλοί επισκέπτες του ίντερνετ.

* Θα ήθελες να μας στείλεις δύο ποιήματα σου σαν επίλογο αυτή της συνομιλίας;

Με μεγάλη μου χαρά σας στέλνω δύο ποιήματά μου από την τελευταία μου ποιητική και μουσική συλλογή «Έρωτας είναι» των εκδόσεων «άλφα πι».

«Ω, γλυκιά μορφή!»

Ω, γλυκιά μορφή, του πόθου μου εικόνα,

που το μυαλό δε λογαριάζεις, γνέφεις στην καρδιά

και στ’ άδεια βράδια μου μοιράζεις συντροφιά,

ολάκερη εκπέμπεις φλόγα.

Ω, γλυκιά μορφή, του έρωτα πιρόγα,

τα σωθικά μου σιγοκαίς, στο αίμα μου κυλάς.

Με προκαλείς με μια ματιά, κρυφά με διαπερνάς.

Σημάδι αφήνεσαι στο σώμα.

Ω, γλυκιά μορφή, κρυφό και μερτικό μου,

του παραδείσου μου φωλιά, στον ουρανό μου φως,

στου πηγαιμού τ’ ατέλειωτο ταξίδι μου οδηγός,

εσύ μπροστά κι αφεντικό μου.

Ω, γλυκιά μορφή, αντίδοτο του πόνου,

με τη δροσιά σου αγκαλιά γεννιέμαι κι επιζώ

και με την αύρα σου ψηλά, στα σύννεφα πετώ,

γιατί είσαι εσύ τ’ άλλο μισό μου.

Ω, γλυκιά μορφή, στα όνειρα πλασμένη,

μες στη λευκή σου φορεσιά θυμίζεις ζωγραφιά

και με τον ήλιο στα μαλλιά σκορπίζεις ομορφιά

να ’ναι παντού χαρά δοσμένη.

Ω, γλυκιά μορφή, μ’ αλμύρα ποτισμένη,

κάτω απ’ το φως του φεγγαριού Γοργόνα Παναγιά.

Στα χέρια σου μοσχοβολάς μύρα και γιασεμιά

κι είσαι στ’ αλήθεια προικισμένη.

Ω, γλυκιά μορφή, το άπιαστο θυμίζεις,

της νύχτας μου αστροφεγγιά, λιμάνι της σιωπής μου,

σε σένανε παντοτινά χαρίζω τη ζωή μου

να ’χεις ζωή διπλή ν’ ανθίζεις.

Ω, γλυκιά μορφή, με γλύκα με τυλίγεις.

Κι αν είσαι απάτη, μη μου φύγεις.

****

«Θα σε προσμένω»

Κι είναι που έρχεσαι συνέχεια στο μυαλό μου,

σα μια συνήθεια που καίει, μα δεν αλλάζει,

σαν ένα πάθος φονικό που φλόγα βγάζει

και ξεμυαλίζεις κάθε λογικό φραγμό μου.

Κι είναι που άγγιγμα να νιώσω σου γυρεύω,

χάδι δικό σου, μαγεμένο, ερωτικό,

ταξιδεμένο μ’ ένα πάθος μυστικό

μες στου κορμιού μου τις γωνιές να το χορεύω.

Κι είναι που τρέχω στα σκοτάδια να σε φτάσω.

Όπου κι αν είσαι, ψάχνω μήπως και σε βρω

μπροστά στα πόδια σου, ζωή μου, ν’ αφεθώ,

τη μαγεμένη σου μορφή ποτέ μη χάσω.

Κι αν μαστιγώνεις το κορμί μου μ’ απουσία

και τη σιωπή μου ανακατεύεις και τρομάζεις,

ναρκωτικό της μοναξιάς μου, πώς μου μοιάζεις;

Κάθε μου σκέψη η δική σου παρουσία.

Ζωή μου είσαι, όνειρό μου αγαπημένο

και μες στο όνειρο που στέκεις κολυμπώ

και αναπνέω απ’ τη μορφή σου και μεθώ

σαν παίρνω δύναμη, γλυκό μου απωθημένο.

Μέσα μου είσαι, πλάι μου είσαι φωλιασμένος.

Είσαι ο ένας, ο μεγάλος, ο ακριβός.

Είσαι ο άγγελος του πάθους φτερωτός,

ο έρωτας μου, ο δικός μου αγαπημένος.

Παραδεισένια μου αυλή, μα και αγκάθι!

Μα πόσο άγλυκο θα ήταν το φιλί,

αν δεν το έλουζε με πόθο η ζωή

κι αν δεν το βάραινε του πόνου κατακάθι;

Κι αν με λαχτάρα τη μορφή σου περιμένω

μέσα στη νύχτα που ουρλιάζει ο μισεμός,

όσα κομμάτια κι αν με κόβει ο χωρισμός,

ζεστό μου δάκρυ, μια ζωή θα σε προσμένω.