Παρασκευή 27 Αυγούστου 2021

Βιβλιοκριτική για την ποιητική συλλογή "Η καρδιά του Σκορπιού, a scorpii" του Ανέστη Λάιου | Γράφει η Στέλλα Πετρίδου


Ποιητής: Ανέστης Λάιος
Έτος έκδοσης: 2020
Σελ.: 74
Εκδόσεις: Βακχικόν


Τι κρύβεται συνήθως πίσω από το φράγμα της σιωπής; Ένα μεγάλο ερωτηματικό υψώνεται για εκείνους που δεν έχουν το σθένος να τα βάλουν μαζί του, να κονταροχτυπηθούν σώμα με σώμα και να το νικήσουν γκρεμίζοντάς το, απελευθερώνοντας την όποια φυλακισμένη του αλήθεια. Κι είναι εξαιρετικά λίγοι εκείνοι που τα καταφέρνουν και τολμούν να την προβάλλουν δημοσίως αδιαφορώντας για τις όποιες συνέπειες. Γιατί η αλήθεια, όταν ορθώσει το ανάστημά της, μοιάζει να γίνεται εκδικητική. Για ποιους; Μα για όσους την απορρίπτουν επιζητώντας να καλύψουν τις ανάγκες τους με ψέματα. Υποκρισία οι πράξεις τους, απάτη και ταπείνωση σε έναν κόσμο λουσμένο από μιζέρια, απομόνωση, εφιαλτική μοναξιά.

Φυσικά, δεν υπάρχει απόλυτο σκοτάδι στη σκέψη. Γιατί υπάρχουν ακόμα εκείνοι που επιμένουν να το φωτίζουν, έστω κι αν περνούν απαρατήρητοι. Αλιεύουν με πάθος τα θέλω τις καρδιάς και τα μετατρέπουν σε κραυγές ζωγραφισμένες με λέξεις επάνω στο χαρτί. Κι οι λέξεις αυτές δε λένε ποτέ ψέματα.

Ο Ανέστης Λάιος έχει επίγνωση των αναγκών του και γι’ αυτό επιλέγει να ακολουθήσει το φως της αλήθειας. Άλλωστε, συχνά εντοπίζει στο δρόμο του αποστάγματα και ψήγματα της ψυχής του απαλλαγμένα από φοβίες, δειλίες και δισταγμούς, που ζητούν εναγωνίως ένα και μόνο πράγμα, την ελευθερία τους. Σε ώριμη πλέον ηλικία (36 ετών) παίρνει τη μεγάλη απόφαση και κυκλοφορεί την πρώτη του ποιητική συλλογή από τις εκδόσεις «Βακχικόν» με τίτλο «Η καρδιά του Σκορπιού, a scorpii» συστήνοντας στους αναγνώστες του τον εαυτό του. Στο ανάπτυγμα του βιβλίου του γράφει:

«Ο Ανέστης Λάιος είναι ένα συμβολικό πρόσωπο. Τα βιογραφικά του στοιχεία κρύβονται διάσπαρτα στην ποιητική συλλογή που κρατάτε στα χέρια σας.»

Ο τίτλος της συλλογής παραπέμπει στην αστρονομία και συγκεκριμένα στον αστέρα Antares, ο οποίος είναι περισσότερο γνωστός με τη λαϊκή του ονομασία «Στην καρδιά του σκορπιού». Στην καρδιά λοιπόν του αστερία αυτού στοχεύει ο λόγος του ποιητή, αλλά και στην καρδιά εκείνων που απλώνουν το βλέμμα τους ψηλά αγναντεύοντας το θαύμα του σύμπαντος, προκειμένου να ανακαλύψουν τη γυμνή του αλήθεια. Τα ποιήματά του, όπως παραδέχεται κι ο ίδιος, «είναι τα απομνημονεύματα από το ταξίδι του με το όχημα της φαντασίας στον αστερισμό του Έρωτα και του Θανάτου». Παίρνοντας τη μορφή ενός προσωπικού ημερολογίου η ποίησή του δε μπορεί να είναι κάτι διαφορετικό πέρα από εξωτερίκευση του συναισθηματικού του κόσμου δεδομένες στιγμές της ζωής του, στις οποίες ένιωσε βαθιά την ανάγκη να ξεδιπλώσει την αλήθεια του στο χαρτί και να εξομολογηθεί.

«Κραυγή μου γίνεται η σιωπή!
Κι είναι το στόμα μου μικρό
για να την κράξει
Είναι σαν ζώο στο κλουβί
καρδιοχτυπά
και αλαλάζει
Χιλιάδες γίνονται οι σφυγμοί!» (Σελ. 34)

Η συλλογή του χωρίζεται σε τρία μέρη, τα οποία γίνεται αντιληπτό ότι γράφηκαν σε τρεις διαφορετικές, αλλά καθοριστικές για τον ίδιο περιόδους της ζωής του.
Τα μέρη αυτά φέρουν τους ακόλουθους τίτλους:
Μέρος Α: «ΟΙ ΠΡΟΜΑΧΩΝΕΣ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ»
Μέρος Β: «ΤΟ ΝΥΧΙ ΤΗΣ ΑΡΚΟΥΔΑΣ»
Μέρος Γ: «ΤΟ ΣΜΗΝΟΣ ΤΗΣ ΠΕΤΑΛΟΥΔΑΣ»

Ο ποιητής εστιάζει κατ’ αποκλειστικότητα στον Έρωτα και στον Θάνατο με ό,τι αυτές οι δύο έννοιες συνεπάγονται: μοναξιά, νοσταλγία, θλίψη, μελαγχολία. Η θεματική του δεν μας προκαλεί εντύπωση. Άλλωστε, τη συναντούμε σε αρκετές ποιητικές συλλογές. Το γεγονός αυτό, φυσικά, δεν υποτιμά καθόλου την αξία του εγχειρήματός του, καθώς, ως γνωστόν, δεν υπάρχει παρθενογένεση ούτε στην ποίηση ούτε σε καμία άλλη μορφή τέχνης. Ο τρόπος με τον οποίο ο κάθε δημιουργός προσεγγίζει τις αναφερόμενες έννοιες, είναι αυτός που καθιστά το βιβλίο του ξεχωριστό και άξιο ιδιαίτερης προσοχής.

«Φυτρώνουν γύρω μου οι χαρές σαν κρίνοι
μα αδιάφορα εγώ τις προσπερνάω.
Κι η δυστυχία φως στο βάθος έχει μείνει,
που κάθομαι κι επίμονα κοιτάω.» (Σελ. 19)

Στο βιβλίο του Ανέστη Λάιου η προσωπική πινελιά του ποιητή είναι εμφανής. Χαρακτηριστικό της γνώρισμα η μελαγχολική και ταυτόχρονα ειρωνική προσέγγιση των πραγμάτων που συμβαίνουν γύρω μας, μια προσέγγιση που φτάνει στα όρια του σαρκασμού και της αποδοκιμασίας. Απώτερος στόχος της η επανάσταση των συναισθημάτων και η έκρηξη του ασυνειδήτου.

«Πλανάται η μνήμη μου
επάνω απ’ τη μορφή σου.
Μονάχα η θύμησή σου
μου φέρνει τη χαρά.» (Σελ. 15)

Η γλώσσα που χρησιμοποιείται είναι απλή, ανεπιτήδευτη, αλλά ταυτόχρονα καυστική και σκληρή. Ο ποιητής αρνείται να προσέξει τα λόγια του προκειμένου να γίνει αγαπητός. Άλλωστε, ο στόχος του δε είναι αυτός, κι ούτε θεωρεί πως αρμόζουν στολίσματα σε μια ποίηση βαθιά υπαρξιακή. Επιδίωξή του είναι να περιπλανηθεί στο δικό του προσωπικό σύμπαν, να διακρίνει το λογικό από το παράλογο, να φέρει στο φως τα ποικίλα πρόσωπα της ζωής κι έπειτα να εστιάσει στην ουσία τους, σ’ αυτήν που κρύβει η σιωπή πολλές φορές από φόβο ή δισταγμό.

«Ποιητή, είπε
μην αφήσεις την πένα σου κάτω
όταν έχεις να την καρφώσεις
σε μια καρδιά τρυφερή.» (Σελ. 59)

Φυσικά, δεν απορρίπτει τη ρομαντική πλευρά του εαυτού του. Γι’ αυτό άλλωστε η ποίησή του σε πολλά σημεία χαρακτηρίζεται λυρική και άκρως συναισθηματική. Ο έρωτας, ως έκδηλο εσωτερικό συναίσθημα, φαίνεται να κυριαρχεί σε πάρα πολλά ποιήματα της συλλογής. Δεν στέκεται ακαθόριστος, αντίθετα τολμά κι αποκαλύπτεται προκειμένου να γίνει καθόλα αντιληπτός. Μέσα στο χάος του παραλογισμού, που τείνει να χαρακτηρίσει κάθε στοιχείο της φαινομενικής πραγματικότητας, επιλέγει να αντισταθεί η ψυχή ανοίγοντας στον αναγνώστη διάπλατα τις πύλες του ρομαντισμού και της τρυφερότητας για να επιβληθεί ως σώμα άυλο, φωνή εσωτερική, φως στο απέραντο σκοτάδι.

«Μη λες το Όχι και μη ρωτάς Γιατί.
Πάμε να φύγουμε και πάμε όπου μας μέλλει.
Εγώ βάζω το πάθος, εσύ βάλε στοργή
και θα ’ναι βάρκα μας του Έρωτα η νεφέλη.» (Σελ. 51)

Ο Έρωτας προχωρά πιο πέρα απ’ το Θάνατο. Η αλήθεια πολεμά με πάθος το ψέμα. Η λογική κλείνει το δρόμο στον παραλογισμό και η τρυφερότητα χαρίζεται ως χάδι σ’ έναν κόσμο σκληρό και φοβισμένο.

«Εγώ ζητώ έναν έρωτα να φτάνει στον θάνατο» (Σελ. 21)

Ποίηση σε έμμετρο, αλλά και σε ελεύθερο στίχο, άλλοτε ομοιοκατάληκτη και άλλοτε πεζοποίηση, άλλοτε ολιγόστιχη και άλλοτε πολυσέλιδη, άλλοτε παραδοσιακή και άλλοτε μοντέρνα, υπαρξιακή, συμπαντική, συμβολική και ρομαντική, καθρεφτίζει απόλυτα τον συναισθηματικό κόσμο του Ανέστη Λάιου, ο οποίος διακρίνεται για την άνεσή του να εκφράζεται με ποικίλους τρόπους.

Η συλλογή του σίγουρα δεν περνάει απαρατήρητη.
Ας είναι καλοτάξιδη!

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

Πόνταρε τα ρούχα σου
πάνω σε τούτα τα λόγια
Ντυμένα ομίχλη και σταγόνες από αίμα
Μυστήρια στο ύφος
της Σφίγγας ο γρίφος
Πόνταρε τα ρούχα σου
πάνω σε τούτο το ρίσκο.

Λίγα λόγια για τον ποιητή, Ανέστη Λάιο:

Ο Ανέστης Λάιος είναι ένα συμβολικό πρόσωπο. Τα βιογραφικά του στοιχεία κρύβονται διάσπαρτα στην ποιητική συλλογή που κρατάτε στα χέρια σας. Είναι τα απομνημονεύματα του ταξιδιού του με το όχημα της φαντασίας στον αστερισμό του Έρωτα και του Θανάτου.

Πρώτη ανάρτηση: εδώ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου