Βιβλιοκριτική για το μυθιστόρημα "Τα τεμάχια" της Χρύσας Μαστοροδήμου | Γράφει η Στέλλα Πετρίδου

Συγγραφέας: Χρύσα Μαστοροδήμου

Έτος έκδοσης: 2021

Σελ.: 302

Εκδόσεις: Βακχικόν

Η εγωπάθεια του ανθρώπου είναι σύνηθες φαινόμενο. Έπειτα απ’ όσα έχει καταφέρει ο ίδιος με την εξυπνάδα του, κυρίως στον τομέα της επιστήμης, κυριεύεται συχνά από την πεποίθηση, σαφώς αδικαιολόγητα, ότι ο κόσμος γύρω του του ανήκει ολοκληρωτικά, ότι μπορεί να επιβληθεί στη γη και να την ορίσει και, φυσικά, να αποκτήσει χωρίς ιδιαίτερο κόπο όλα όσα ποθεί κι ονειρεύεται. Η αυταπάτη της παντοδυναμίας του, όμως, σταδιακά καταρρέει, καθώς, θέλοντας και μη, υποκύπτει αβίαστα στη φθορά του χρόνου. Δυστυχώς γι’ αυτόν, η παρουσία του αποδεικνύεται μέγας τιμωρός, για να του θυμίζει πάντοτε και σε κάθε ευκαιρία ότι τίποτα δεν είναι δυνατόν να κατακτηθεί στην ουσία του, ότι όλα έχουν τη δύναμη ανά πάσα στιγμή να ανατραπούν και να του εμφανίσουν ένα νέο, διαφορετικό, σκοτεινό και ίσως τρομακτικό πρόσωπο, ότι όλα είναι απόρροια μιας μοίρας αδίστακτης, απάνθρωπης και τραγικής, που δε νικιέται, δεν ανατρέπεται και, δυστυχώς, δεν αποφεύγεται.

Πολλά τα παραδείγματα της ιστορίας που συνέτριψαν τον άνθρωπο, τον εκμηδένισαν, τον υποδούλωσαν και τον γέμισαν τραυματικές εμπειρίες, αμέτρητες πληγές στην ψυχή του, που δεν έκλεισαν ποτέ, παρόλα τα χρόνια που πέρασαν, πληγές που σε κάθε ευκαιρία αιμορραγούν ξανά και ξανά, προκαλώντας αθεράπευτο πόνο, θλίψη, μαρασμό, απογοήτευση κι οργή.

Την τραυματική εμπειρία της ηρωίδας της Κατερίνας περιγράφει στο πρώτο της μυθιστόρημα η συγγραφέας Χρύσα Μαστοροδήμου με τίτλο «Τα τεμάχια», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Βακχικόν». Η Κατερίνα είναι ένα κορίτσι που γεννήθηκε λίγο πριν το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η μοίρα της όρισε να βιώσει όλη τη σκληρότητα και τη βιαιότητα του πολέμου αυτού, αλλά όχι μόνο, μιας και έμελλε να την ακολουθήσει έπειτα η δίνη του εμφυλίου, η κατάρα της μετανάστευσης, τα αιματηρά γεγονότα της Χούντας και του Πολυτεχνείου, αλλά και πολύ πρόσφατα τα άδοξα χρόνια της αιφνίδιας οικονομικής κρίσης, που έπληξε ανεπανόρθωτα την χώρα αυτή, οδηγώντας την στα πρόθυρα της ολικής της καταστροφής.

Μια ζωή γεμάτη μνήμες θανάτου η ζωή της. Μια ζωή γεμάτη στέρηση, φτώχεια, ψυχοφθόρους αποχωρισμούς και πόνο. Ένα σώμα δίχως ψυχή, δίχως βούληση, δίχως ελπίδα αγαλλίασης ο ορίζοντας του πόθου της, δίχως ανάσα σωτηρίας η προσδοκία της για έρωτα. Μάταια. Αμέτρητα αναπάντητα γιατί να κατακλύζουν τη σκέψη της, αμέτρητα δάκρυα απογοήτευσης και πόνου να μουσκεύουν τα βράδια το κορμί της. Ώσπου ο χρόνος, δυνάστης των παθών και της οδύνης, έρχεται και πάλι να δώσει τη χαριστική του βολή στα αιώνια θύματα της πάλαι ποτέ παιδικής αθωότητας, αποδεικνύοντας περίτρανα πως τίποτα δε μπορεί να ανθίσει σε ένα λιβάδι σπαρμένο με θάνατο, τίποτα δε μπορεί να σωθεί δίχως μια στάλα ελπίδας στον ορίζοντα της τρέλας, τίποτα δε μπορεί να νικήσει το λάθος, αν δεν βαδίσει στα χνάρια του σωστού, αν η καρδιά δεν επιλέξει να περπατήσει το δρόμο που χάραξε για εκείνη η αρετή, η αγάπη κι η σοφία. Σ’ έναν κόσμο, όπου η ιστορία επιμένει διαρκώς να επαναλαμβάνεται, όπου ο άνθρωπος αγνοεί ευθαρσώς τα προμηνύματα της μοίρας, το τέλος του είναι προδιαγεγραμμένο και, σίγουρα λουσμένο, με πόνο και θλίψη.

Η Κατερίνα, ηλικιωμένη γυναίκα πια, καλείται να βιώσει την τελευταία της οδύνη, τη μετανάστευση των παιδιών της ως αποτέλεσμα οικονομικής κρίσης, πολιτικής αστάθειας, κοινωνικής ανισότητας, υπόγειων συμφερόντων. Άραγε, έχει τη δύναμη να την αντέξει;

Ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα που ζωντανεύει στις σελίδες του τις τραγικές μνήμες μιας τυραννισμένης Ελλάδας, μιας χώρας που υπέφερε αρκετά, θρήνησε, θυσίασε, αλλά ποτέ δεν έμαθε από τα λάθη της. Η συγγραφέας του βιβλίου, μέσα από την ιστορία της ηρωίδας της, την οποία αφηγείται με απόλυτη γλαφυρότητα αλλά και αληθοφάνεια (άλλωστε, η Κατερίνα εκπροσωπεί τη γυναίκα της επαρχίας της εποχής εκείνης και, συμβολικά, ολόκληρη τη χώρα), επιχειρεί να περιγράψει όλα τα τραγικά ιστορικά γεγονότα που έπληξαν τον τόπο μας από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κι έπειτα, ως τη σημερινή εποχή, εστιάζοντας τόσο στα κοινωνικά, όσο και στα οικονομικά και πολιτικά αίτια που συντέλεσαν στην ολοκληρωτική της καταστροφή, μιας και, ακόμα και σήμερα, τραγικά πολιτικά λάθη, παραλείψεις ή επιτηδευμένες απροσεξίες οδήγησαν τη χώρα αυτή στη σταδιακή της κατάρρευση και επέδρασαν εμφανώς και καταλυτικά στην καθημερινότητα των ανθρώπων όλων των κοινωνικών τάξεων.

Μια ιστορία γεμάτη μνήμες παρελθόντος, με πληθώρα εικόνων, σε απλή και κατανοητή γλώσσα, που προκαλεί ποικίλα συναισθήματα στον αναγνώστη, κυρίως αυτά της νοσταλγίας, της συγκίνησης, του πόνου, της θλίψης, αλλά και της οργής. Με χαρακτήρα ηθικό και διδακτικό στόχο έχει να προβληματίσει τον αναγνώστη, να ενισχύσει τη μνήμη του και, οπωσδήποτε, να τον ωθήσει, μετά από βαθύ αναστοχασμό, να αναμετρηθεί με τα λάθη του και να επαναπροσδιορίσει τις πραγματικές αξίες της ζωής.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

Η Κατερίνα γεννήθηκε λίγο πριν από την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και η ζωή της ταυτίζεται με τα πιο δύσκολα χρόνια της ελληνικής ιστορίας. Τώρα, στην εποχή της σύγχρονης οικονομικής κρίσης, αναμετράται ξανά με το παρελθόν της. Σαν άλλη Ελλάδα, δεν φιλοδοξεί να αποτελέσει μια πολυσύνθετη προσωπικότητα ούτε να επιτελέσει ιστορικό ή πολιτικό έργο. Μέσα από τη δική της μάτια, θα καταγράψει τον αγώνα επιβίωσης των απλών ανθρώπων της ελληνικής υπαίθρου εκείνης της εποχής, οι οποίοι, ως «τεμάχια», αποτελούσαν φτηνό εργατικό δυναμικό για τις ανεπτυγμένες χώρες. Παράλληλα, κάνοντας μια πικρή αναδρομή, θα φτάσει στο παρόν, στο οποίο οι σύγχρονοι άνθρωποι, ως νέα «τεμάχια», θα ακολουθήσουν για άλλη μια φορά τον δρόμο της μετανάστευσης. Στα Τεμάχια οι ήρωες έρχονται αντιμέτωποι με τον φαύλο κύκλο των πολιτικών πρακτικών αλλά και των δικών τους ευθυνών, παραπαίοντας στα ίδια λάθη.

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα, Χρύσα Μαστοροδήμου:

Η Χρύσα Μαστοροδήμου γεννήθηκε στην Κρανέα Ελασσόνας και μεγάλωσε στη Λάρισα. Σπούδασε Παιδαγωγικά και οι μεταπτυχιακές της σπουδές αφορούν στην Ειδική Αγωγή, τη Γλώσσα και τη Λογοτεχνία. Γράφει από τα εφηβικά της χρόνια και πολύ νωρίς διακρίθηκε με επαίνους και βραβεία. Το 2008 κέρδισε το Α' Βραβείο Ποίησης από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών για το ποίημά της Διερμηνείς, και το 2018 έλαβε έπαινο για το μυθιστόρημά της Τα Τεμάχια. Το 2020 το διήγημά της Όχθη επιλέχθηκε από τις εκδόσεις Πηγή για τη συλλογή Μείνε κοντά μου από μακριά, ενώ κι άλλα ποιήματα και διηγήματά της περιλαμβάνονται σε ανθολογίες και λογοτεχνικά περιοδικά. Εργάζεται ως εκπαιδευτικός και είναι αρχισυντάκτρια του περιοδικού Λεξωτεχνίες, που εκδίδεται από το Πολιτιστικό Κέντρο Εκπαιδευτικών Λάρισας. Διατηρεί το μπλοκ  logotexnikesanafores.blogspot.com και αρθρογραφεί σε ηλεκτρονικά έντυπα.